Сведоци сме на големиот пораст на популарноста на политичката десница која после долго време го има својот подем на светско ниво. Таа веќе не е само кулоарско кусоумно дрдорење, туку е политичка сила која во моментов го обликува светот. Накусо срочено, популарноста на десницата се должи на глупоста на левицата!
Левицата со својата индолентност, дозволи да се зароби во беспредметни и општествено ирелевантни теоретизирања, додека надвор во реалниот свет луѓето се соочуваа со реални проблеми. Таа остана заробена во својот политички салон, говорејќи за себе јасни и разбирливи теми, кои не можеа или не требаше да бидат сфатени во светот надвор од салонот.
„ГОВОРАТ ЗА АПСТРАКТНА СЛОБОДА, НО НЕ И ЗА СЛОБОДАТА НА РАБОТНИКОТ“
Левицата денес е синоним за многу нешта, цела плеада на политички идеологии. Тоа се должи на фактот што некако се наметна сфаќањето дека политичката поделба се прави врз основа на сфаќањето за слободата на човекот и неговата положба во рамките на општеството.
Во рамките на левицата свое место најдоа и десни буржоаски експоненти, како либералите и неолибералите кои всушност говорат само за слободата на себе и своите, но не и за слободата на работниот народ. Тие на работниот народ би му дале онолку слобода колку што би им била нужна за да продолжат да им создаваат профит на капиталистите, за да мислат дека се слободни, додека паѓаат премалени од лошата положба во овој економски систем.
„Левото“ дејствување на либералите беше главно посветено на третирањето на положбата на малцинските групи, па дури и креираа нови малцински групи по разни идентитетски основи. Потоа го осмислија концептот на правична застапеност или подобро кажано го извитоперија за своја корист.
„ПОЛИТИЗАЦИЈА НА ИНТИМНИТЕ ОДНОСИ – ДЕПОЛИТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВЕНИТЕ ОДНОСИ“
Децениското незанимавање со суштествените економски проблеми, екстремната политизација на интимните односи и ставањето на сите проблеми под тепих, освен на оние кои не задираа во суштината на општествените односи – ги врати сеништата од минатото во живот.
Што беше под тепих? Под тепих беа работничките права, опаѓањето на животниот стандард, насилството врз личните и колективните идентитети, до темел срозаното образование. Што беше на јаве? На јаве, не беше важно дали некој знае нешто, туку беше важно да е припадник на некоја заедница, со цел таа заедница да е рамноправно застапена. Божем вработувањето на неписмениот Расим, ќе му го смени животот на сиромашниот Осман во картон маалото. Ќе се смени само животот на Расим, но на сите други ќе се влоши, тоа ќе е резултат на неписменоста на Расим.
Важно беше да има проекти со шарени слики, иако ништо не се отелотвори, ниту можеше да се отелотвори. Се изнапишаа цели студии и книги, се вложија милиони за решавање на мигрантската криза, но сепак никој не се досети дека основата на мигрантската криза е бомбардирањето и осиромашувањето на родните краишта на мигрантите.
„ОМРАЗАТА КОН САЛОНСКАТА ЛЕВИЦА ПРЕМИНА ВО ОМРАЗА КОН ЛЕВИЧАРСКИТЕ ИДЕИ И ПОЛИТИКИ“
Да се чепне во основата беше она што во суштина либералните натрапници не сакаа да го направат. Тоа ќе значеше директен судир со нивните спонзори, едиствената причина за постоењето на тој „левичарски“ салон. Заради се ова, заради киднапирањето на определбите „лево“ и „левица“, денес постои изразита омраза кон целиот тој спектар на народни политики и идеи.
Никој веќе не ја поврзува левицата со социјалната правда, со се она што го вовела во Европа, започнувајќи од задолжителното образование, здравствено осигурување, пензиски фонд, работничките права. Денес синоним за современата „левица“ се проекти за рамноправност, проекти за правична застапеност, проекти за се нешто од што нема реален, видлив и опиплив ефект.
Милијарди се потрошени на идентитетски политики, за остварувањето сечии идентитетски права, а сепак луѓето останаа во трулиот општествен систем кој по својата природа не им овозможува никакви права. На мигрантот чија татковина му ја растуриле и ограбиле, чие семејство го убиле, нема да му олесни тоа што ќе може сред Берлин да клекне и во очај да се помоли на Бога. Нема да му олесни ниту тогаш кога акумулираната психолошка траума и политичкиот гнев ќе го истури врз невино население во некоја земја. Тоа не е слобода, тоа не е политика со која се подобрува нечиј живот, тоа е политика на полнење на својот џеб врз трагедијата на современото човештво. Просто тоа е свесно изигрување на народот, безочно лажење, убедувајќи го дека тоа е слободата, тоа е спасот, тоа е тоа за што треба да биде благодарен на современата политика за подобрување на животот.
„ЛЕВИЦАТА СЕ ВГНЕЗДИ ВО ОСНОВАТА НА ФАШИЗМОТ И ИМПЕРИЈАЛИЗМОТ“
Самата левица како целина одамна веќе не е револуционерна, уште од дните кога дегенерираше социјалдемократијата. Таа промовираше движење со кое ништо што драстично ќе ги промени нештата не требаше да се случи.
Со своето вгнездување во постоечкиот систем, левицата се вгнезди во основата на фашизмот и империјализмот. Своевремено Ото Риле пишуваше дека не е можно луѓето да им служат на два господари.
„Тоа не го може ниту тоталитарната држава. Ако фашизмот му служи на капиталистичките и империјалистичките интереси, тој не може да им служи на потребите на работниците. Ако, и покрај ова, две очигледно спротивставени класи преферираат ист државен систем, тогаш очигледно нешто мора да е погрешно. Едната или другата класа мора да е во грешка. Никој не смее да каже тука дека проблемот е само до формата и поради тоа нема реално значење, дека, иако политичките форми се идентични, нивната содржина може многу да се разликува. Ова би било самозалажување. За марксистот такви работи не се случуваат, за него формата и содржината си одговараат и не можат да бидат разделени“.
Денес по јасната победа на силите кои го штитат капиталистичкиот поредок, кога пожарот од дворот ја зафати и вратата на салонот, „левичарите“ се разбудија. Иако не сум наполно сигурен дали е тоа поради идеологијата или поради тоа што капиталистите, им ја секнаа чешмата, ги стопираа фондовите за „политики за подобрување на животот“. Салонот на „левичарите“ сега е празен, конечно ќе почне да заличува на домовите на милиони работници и обесправени во светот.
Васко Гичевски
Редакцијата на „Гласни идеи“ не нужно се согласува со ставовите изразени во колумната.
Васко Гичевски е роден во 1997 година во Битола. Дипломирал на Институтот за историја на Филозофскиот факултет при Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“ во Скопје во 2020 година. Прогласен е за најдобро дипломиран студент на генерацијата и добитник е на наградата „26 Јули“ од Фондацијата „Франк Манинг“ за покажан особен успех во студирањето. Активно се занимава со проучување на социјалната историја на Османлиската империја (Османлиска Македонија). Автор е на повеќе научни трудови објавени во релевантни научни списанија и четири дигитални – интерактивни мапи на недвижното културно наследство од Османлискиот период во Скопје и Битола. Член е на претседателството на Здружението на историчарите на Република Македонија од 2021 година. Се истакнува во својата дејност во насока на истражување, публикување и популаризирање на марксизмот како политичка филозофија и пракса.
Po dëshmojmë një rritje të madhe të popullaritetit të së djathtës politike, e cila pas një kohe të gjatë po përjeton ngritjen e saj në nivel global. Nuk është më thjesht bisedë prapaskene, por një forcë politike që aktualisht po e formëson botën. Shkurt, popullariteti i së djathtës është për shkak të budallallëkut të së majtës!
E majta, me përtacinë e saj, lejoi veten të binte në grackën e teorizimeve të pakuptimta dhe shoqërisht të parëndësishme, ndërsa jashtë në botën reale, njerëzit po përballeshin me probleme të vërteta. Ajo mbeti e bllokuar në sallonin e saj politik, duke folur për veten e saj mbi tema të qarta dhe të kuptueshme që nuk mund ose nuk duhej të kuptoheshin në botën jashtë sallonit.
“FLASIN PËR LIRINË ABSTRAKTE, POR JO EDHE PËR LIRINË E PUNËTORIT”
E majta sot është sinonim i shumë gjërave, i një game të tërë ideologjish politike. Dhe kjo për faktin se disi u imponua në një farë mënyre kuptimi se ndarja politike bëhet bazuar në kuptimin e lirisë të njeriut dhe pozicionit të tij në korniza të shoqërisë.
Brenda të majtës, vendin e tyre kanë gjetur edhe eksponentë borgjezë të krahut të djathtë, siç janë liberalët dhe neoliberalët të cilët në fakt flasin vetëm për lirinë e tyre dhe të tyreve, por jo edhe për lirinë e popullit punëtor. Ata do t’u jepnin punëtorëve aq liri sa u nevojitej për të vazhduar të gjeneronin fitime për kapitalistët, në mënyrë që ata të mendonin se ishin të lirë, ndërkohë që po shtypeshin nga pozicioni i tyre i dobët në këtë sistem ekonomik.
Veprimet “e majta” të liberalëve iu kushtuan kryesisht adresimit të pozitës së grupeve minoritare, dhe ata madje krijuan grupe të reja minoritare mbi baza të ndryshme identiteti. Pastaj ata shpikën konceptin e përfaqësimit të barabartë, ose më saktë e shtrembëruan atë për përfitimin e tyre.
“POLITIZIMI I MARRËDHËNIEVE INTIME – DEPOLITIZIMI I MARRËDHËNIEVE SHOQËRORE”
Dekada të tëra indiference ndaj problemeve thelbësore ekonomike, politizimi ekstrem i marrëdhënieve intime dhe fshehja e të gjitha problemeve nën qilim, përveç atyre që nuk preknin thelbin e marrëdhënieve shoqërore – i rikthyen në jetë fantazmat e së kaluarës.
Çfarë fshihej nën qilim? Të drejtat e punëtorëve, rënia e standardeve të jetesës, dhuna kundër identiteteve personale dhe kolektive dhe një arsim plotësisht i rrënuar u fshehën. Çfarë ishte e dukshme-publike? Në realitet, nuk kishte rëndësi nëse dikush dinte diçka, por kishte rëndësi që ai të i përkiste një komuniteti, në mënyrë që ai komunitet të përfaqësohej në mënyrë të barabartë. Ashtu që, sikur punësimi i Rasimit analfabet, do ta ndryshojë jetën e Osmanit të varfër në lagjen prej kartoni. Kështu që vetëm jeta e Rasimit do të ndryshojë, por jeta e të gjithëve të tjerë do të përkeqësohet, kjo do të jetë rezultat i analfabetizmit të Rasimit.
E rëndësishme ishte vetëm të ketë projekte me fotografi shumëngjyrëshe, megjithëse asgjë nuk mishërohej dhe as nuk mund të mishërohej. Janë shkruar studime dhe libra të tërë, janë investuar miliona në zgjidhjen e krizës së emigrantëve, por ende askush nuk është kujtuar se baza e krizës së emigrantëve është bombardimi dhe varfërimi i atdheut të emigrantëve.
“URREJTJA NDAJ TË MAJTËS TË SALLONIT KALOI NË URREJTJE NDAJ IDEVE DHE POLITIKAVE TË MAJTA”
Ndërhyrja në bazë ishte ajo që ndërhyrësit liberalë në thelb nuk donin të bënin. Kjo do të kishte nënkuptuar një përplasje të drejtpërdrejtë me sponsorët e tyre, e që ishte arsyeja e vetme e ekzistencës së atij salloni “të majtë”. Për shkak të gjithë kësaj, për shkak të rrëmbimit të përcaktimeve “majtë” dhe “e majtë”, sot ekziston një urrejtje e shprehur ndaj të gjithë atij spektri të politikave dhe ideve popullore.
Askush nuk e lidh më të majtën me drejtësinë sociale, me gjithçka që ajo prezantoi në Evropë, duke filluar me arsimin e detyrueshëm, sigurimin shëndetësor, fondet e pensioneve, të drejtat e punëtorëve. Sot, sinonim i “të majtës” moderne janë projekte për barazi, projekte për përfaqësim të drejtë, projekte për çdo gjë që nuk ka efekt real, të dukshëm dhe të prekshëm.
Miliarda janë shpenzuar për politika identiteti, për realizimin e të drejtave të identitetit e të gjithëve, dhe megjithatë, njerëzit mbetën në një sistem shoqëror të kalbur që nga natyra e tij nuk u siguron atyre asnjë të drejtë. Nuk do ta bëjë më të lehtë për një emigrant, atdheu i të cilit u shkatërrua dhe u plaçkit, familja e të cilit u vra, ajo që do të jetë në gjendje të gjunjëzohet në mes të Berlinit dhe t’i lutet Zotit i dëshpëruar. Nuk do të bëhet më e lehtë për të edhe kur të derdhë traumën e tij të akumuluar psikologjike dhe zemërimin politik mbi një popullsi të pafajshme në ndonjë vend. Kjo nuk është liri, kjo nuk është një politikë që përmirëson jetën e dikujt, kjo është një politikë e mbushjes së xhepave personal me tragjedinë e njerëzimit modern. Është thjesht një mashtrim i vetëdijshëm i popullit, një gënjeshtër e hapur, duke i bindur ata, se kjo është liri, ky është shpëtim, kjo është ajo, për të cilën duhet të jenë mirënjohës të politikave moderne për përmirësimin e jetës.
“E MAJTA U STROFULLUA NË BAZËN E FASHIZMIT DHE IMPERIALIZMIT”
E majta në tërësi, prej kohësh ka pushuar të jetë revolucionare, që nga ditët kur socialdemokracia degjeneroi. Ajo promovonte një lëvizje në të cilën nuk supozohej të ndodhte asgjë, që do të ndryshonte në mënyrë drastike gjërat.
Duke u integruar në sistemin ekzistues, e majta është integruar në themelet e fashizmit dhe imperializmit. Bashkëkohori Otto Rille shkruante se nuk është e mundur që njerëzit t’u shërbejnë dy zotërinjve.
“As shteti totalitar nuk mund ta bëjë këtë. Nëse fashizmi u shërben interesave kapitaliste dhe imperialiste, ai nuk mund t’u shërbejë nevojave të punëtorëve. Nëse, pavarësisht kësaj, dy klasa, në dukje të kundërta preferojnë të njëjtin sistem shtetëror, atëherë padyshim që diçka duhet të jetë e gabuar. Njëra ose tjetra klasë duhet të jetë në gabim. Askush nuk duhet të thotë këtu se problemi është vetëm i formës, dhe për këtë arsye nuk ka rëndësi të vërtetë, se, megjithëse format politike janë identike, përmbajtja e tyre mund të ndryshojë shumë. Kjo do të ishte vetëmashtrim. Për marksistin gjëra të tilla nuk ndodhin, për të, forma dhe përmbajtja korrespondojnë me njëra-tjetrën, dhe nuk mund të ndahen.”
Sot, pas fitores së qartë të forcave që mbrojnë rendin kapitalist, kur zjarri nga oborri përfshiu edhe derën e sallonit, “të majtët” u zgjuan. Edhe pse nuk jam plotësisht i sigurt nëse është për shkak të ideologjisë apo sepse kapitalistët ja u ndërprenë çezmën, ja u ndërprenë financimin për “politika për të përmirësuar jetën”. Salloni i “të majtëve” tani është bosh, më në fund do të fillojë t’i ngjajë shtëpive të miliona punëtorëve dhe të personave në nevojë në të gjithë botën.
Vasko Giçevski
Redaktorët e Ide të zëshme nuk pajtohen domosdoshmërisht me pikëpamjet e shprehura në kollumnë
Vasko Giçevski ka lindur në vitin 1997 në Manastir. Ka diplomuar në Institutin Historik të Fakultetit Filozofik në Universitetin “Shën Kirili dhe Metodi” në Shkup në vitin 2020. Ai u shpall studenti më i mirë i diplomuar i gjeneratës dhe mori çmimin “26 korriku” nga Fondacioni “Frank Manning” për sukses të veçantë në studime. Ai është i angazhuar në mënyrë aktive në studimin e historisë shoqërore të Perandorisë Osmane (Maqedonia Osmane). Ai është autor i disa punimeve shkencore të botuara në revista shkencore përkatëse dhe katër hartave digjitale-interaktive të trashëgimisë kulturore të patundshme nga periudha Osmane në Shkup dhe Manastir. Nga viti 2021 është anëtar i kryesisë së Shoqatës së Historianëve të Republikës së Maqedonisë. Ai veçohet në veprimtarinë e tij në drejtim të kërkimit, botimit dhe popullarizimit të marksizmit si filozofi dhe praktikë politike.
