Ива Галевска (они/тие) е уметни*ца, музичар*ка и активист*ка што живее во Берлин (ѕвездичката (*) ја користи во контекст на нејзиниот* интерсекционален, небинарен идентитет). Со Ива разговараме за политичката и економска состојба во Германија, особено после парламентарните избори, за државната репресија кон про-палестинските активисти, за се поголемото вооружување на германската држава, но и за формите на работничкото и студентското организирање и пружање отпор на овие појави.
Џејлан Велиу: Ива, подолго време живееш во Германија. Ме интересира, на почеток, што беше клучно за одлуката да се иселиш од Македонија и дали ги следиш општествено политичките случувања тука?
Ива Галевска: Најпрво, благодарам многу за поканата за интервју. Кога ме прашуваат каде живеам, мојот одговор е секогаш: живеам во Берлин. Не се идентификувам со Германија, туку со Берлин како град. Од Скопје се иселив во 2014 година, а причинaтa беше лошата социо-економска и политичка ситуација. Моите дваесетти години ги поминав во време на режимот на Груевски, и добар дел од тоа време поминав на улица, на протести, како активист*ка и борец* за човекови права.
„МЕ ПРИВЛЕКОА УМЕТНОСТА, МУЗИКАТА, ПРИЈАТЕЛСТВОТО И ДУХОТ НА ОТПОРОТ“
Потоа одлучив дека во Македонија не гледам иднина и се преселив во Берлин, каде ме привлекоа уметноста, музиката, пријателството и духот на отпорот. Ги следам настаните во Македонија, и како небинарна личност особено ме интересира прогресот во поглед на човековите, и во тој контекст, на родовите права. Додека го правам ова интервју дознав за страшната трагедија во Кочани. Сакам да го изразам моето најдлабоко сочуство за жртвите и кон семејствата на загинатите. Се надевам дека овој настан ќе ги мобилизира луѓето да се спротистават на корумпираниот систем кој ги занемарува животите и ги убива сопствените граѓани. Гледам огромен потенцијал на организирање и солидаризирање со протестите на граѓаните во Србија чија цел за системски промени се едначи со она кон кое се стремат и граѓаните на Македонија.
Џејлан Велиу: Пред скоро време се одржаа парламентарни избори во Германија. Kако го оценуваш изборниот резултат? Дали го изрази расположението на народот и што е она што беше пресудно за гласачите?
Ива Галевска: Ако ја погледнеме мапата на партии кои победија на парламентарните избори во Германија ќе видиме дека западна Германија гласаше за CDU/CSU (демохристијанските партии), додека источна Германија за екстремната десница предводена од AfD. Од овој резултат може да видиме дека Германија никогаш всушност не беше обединета по падот на ѕидот – напротив, ова дава слика на поларизирано општество. Исто така, можеме да аргументираме дека Германија никогаш не беше денацифицирана, бидејќи фашистичката AfD го имаше историски најсилниот резултат за националистичка партија после Втората светска војна. Овој резултат не беше воопшто изненадувачки, земајќи ја предвид климата на репресија во Германија во однос на Палестина, и генералниот анти-мигрантски сентимент. Практично на граѓаните им беше даден „изборот“ да гласаат за неолибералните вазали на воено индустрискиот комплекс – SPD (социјал-демократската партија) и Зелените (die Grüne) или за конзервативното економско штедење и ерозијата на социјалното (austerity) на демохристијанските партии. Кон тоа придонесува и дека главната програма на скоро сите партии, вклучително и десните CDU/CSU и AfD, се базираше на строги антимиграциони политики во кои се клучни депортациите, укинувањето на азилот и криминализацијата на мигрантите.
„ПРЕСУДНО ЗА НАЈГОЛЕМИОТ БРОЈ ГЛАСАЧИ БЕШЕ АНТИМИГРАНТСКАТА ПОЛИТИКА“
Германија ги инструментализира мигрантите како главниот проблем поради политичката ситуација и падот на економијата во земјата. Така што би заклучила дека пресудно за најголемиот број (германски) гласачи беше (анти)миграционата политика. Она што сепак дава надеж е дека директен мандат во парламентот доби левицата, партијата Die Linke која се залага за решавање на социјалната нееднаквост и поинклузивни социјални политики генерално. Тука би сакала да споменам и дека голем предизвик за малите партии во Германија е законот за влез во парламентот (Bundestag) кој бара да се соберат по 2000 потписи во секоја федерална држава. Тоа е многу амбициозна цел за мали партии, како на пример МЕРА 25, кои иако го собраа потребниот број потписи, за жал не успеаjа да влезат во Бундестагот поради нискиот број на гласови. Кон ова би додала и дека огромен број мигранти во Германија не можат да гласаат поради тоа што не поседуваат германски пасош. Така што изборниот резултат главно го отсликува сентиментот на германскиот народ.
Џејлан Велиу: Каква е економската состојба и животниот стандард на германските работници? Дали се организирани во синдикати или во некоја друга форма на активна работничка борба?
Ива Галевска: Економската состојба на работничката класа во Германија не е сјајна. Она што го посочив во претходниот одговор, а ќе го повторам пак, е дека Германија води политики на поделба во однос на мигрантите за да го маскира проблемот на прекарната состојба на работничката класа и да спречи поголемо мобилизирање и здружување. Работниците се организирани во Германската Конфедерација на Трговски синдикати (Deutscher Gewerkschaftsbund – DGB). Има осум различни синдикати кои покриваат повеќе сектори од германската индустрија, јавни сервиси какo што е полицијата, јавниот превоз, високото образование итн.
„ДРЖАВАТА ПРЕНАМЕНУВА АВТОМОБИЛСКИ ФАБРИКИ ВО ФАБРИКИ ЗА ПРОИЗВОДСТВО НА ОРУЖЈЕ“
Во моментот државата сака да пренамени дел од автомобилските фабрики во Германија, каде има голема концентрација на работници и работнички синдикати (на пр. Volkswagen) во фабрики за производство на оружје. Додека го пишувам ова, германскиот парламент гласа измени во Уставот, за да обезбеди неограниченo трошење за воени цели. Половина трилион евра за оружје, а нула за јавниот превоз, културата, училиштата, болниците… Она што го сведочам е дека постои организирање на работничката класа и вон синдикатите, а тоа го гледам кога учествувам на протестите за Палестина. На тие протести сме сите обединети – работници, студенти, ЛГБТКИА+, сексуални работнички, Глобалниот Југ, и анти-колонијалните движења за Конго, Судан, Кашмир итн. Системот го гледа нашето солидаризирање како закана и токму поради тоа има толку многу репресија од страна на државниот апарат.
Џејлан Велиу: Каков е односот на германската држава и општество кон доселеници од Балканот или Блискиот исток? Кои се работните и животните услови на (економските) мигрантите?
Ива Галевска: Во Германија, мигрантите се The Other (Другото, Другост), термин кој ги прикажува квалитетите или карактеристиките на индивидуи или групи кои се надвор од доминантната социјална норма. Ова вклучува разлики базирани на раса, етницитет, род, сексуална ориентација, религија или други означувачи на социјален идентитет. Процесот на Другоста вклучува етикетирање и дефинирање на поединци или групи како „Другиот“, често на начини кои ја зајакнуваат нерамнотежата на моќта и доведуваат до маргинализација, исклучување, и дискриминација. Овој процес е многу видлив особено кон доселениците од Балканот и земјите од Африканскиот континент како и од Блискиот Исток. Особено BIPoC (Black, Brown, Indigenous, People of Color) се изложени на расизам, исламофобија и дискриминација. Правилата за виза се комплицирани, бирократски и истата е врзана со работниот статус.
„КАПИТАЛИЗМОТ ИМ ДАВА МОЌ НА ГАЗДИТЕ И ДРЖАВАТА ДА ГИ ЕКСПЛОАТИРААТ МИГРАНТИТЕ И РАБОТНИЦИТЕ“
Ако ја изгубиш работата во Германија, автоматски го губиш и правото на престој. Оваа капиталистичка структура им дава моќ на работодавците и на државата да ги експлоатираат мигрантските работници и да ги држат во константен егзистенцијален страв, а со тоа и под контрола. Понатаму би спомнала дека поради огромиот антимигрантски сентимент и расизам, како и високите цени на кириите во градовите, работниците со мигрантско потекло тешко наоѓаат станбен простор. Иако плаќаме даноци кон државата, исто така не можеме да гласаме на избори ако немаме германски пасош (чија процедура за добивање може да трае и повеќе од две години од времето на аплицирање за истиот).
Џејлан Велиу: Минатата година ја одбележаа студентски протести ширум светот за поддршка на палестинскиот народ. Каква беше рекацијата на германската држава кон студентското организирање по ова прашање?
Ива Галевска: Ако сте на социјалните медиуми, ќе забележите дека секој (ненасилен!) протест што е про-Палестина е проследен со брутално насилство од страна на германската полиција.
„STААTSRÄSON Е ИЗГОВОР НА ВЛАДАТА ЗА ПРОФИТОТ КОЈ ГО ДОБИВА ПРЕКУ ПРОДАЖБАТА НА ОРУЖЈЕ НА ИЗРАЕЛ“
Германија има јавна политика што ја нарекува “Staatsräson”, (на англиски: Reason of State) што вели дека Германија ќе го поддржува Израел по секоја цена поради геноцидот кон Евреите за време на Холокаустот. Staatsräson е термин кој дојде од страна на Ангела Меркел додека беше канцеларка, а е прифатен од скоро сите германски партии. Ако погледнеме подлабоко – Staatsräson е совршен изговор на владата да прави профит од оружјето што го продава на Израел. Staatsräson е ционистички конструкт кој ја етикетира секоја критика кон Израел како антисемитска. Студентското движење е особено репресирано – претходната година студентите окупираа неколку факултети во Берлин од кои беа избркани и апсени од страна на полицијата по дојавата на ректорите на универзитетите. Се гласаа закони кои ќе го забранат студентското организирање и кои ќе ги протераат студентите во случај на солидаризирање со Палестина. Па дури и гостувањето на Франческа Албанезе, специјалната известувачка за Палестина од OН што требаше да се одржи на Freie Universität во Берлин беше забрането од страна на државата (иако универзитетите би требало да се автономни структури!) и организаторите мораа да најдат нова локација. Ако го земеме случајот на Махмуд Калил, палестинскиот студент и активист од Универзитетот Колумбија кој беше уапсен без основа од американскиот ICE и на кого му се закануваа со депортација, сметам дека тоа е тенденција кон која се стреми и Германија.
Џејлан Велиу: Дали во Германија се согледуваат подобри изгледи за општествено-политички промени, преку работничко и прогресивно организирање и делување на младите?
Ива Галевска: Тука би зборувала конкретно за Берлин – дефинитивно! Гледам особен потенцијал во интерсекционалното солидаризирање.
Интерсекционалноста (intersectionality; термин на американската застапничка за човекови права Кимберли Креншо – Kimberlé Crenshaw) е теорија на преклопување на социјалните идентитети поради кои сме дискриминирани, но кои можат да послужат како извор на моќта кон колективното организирање.
„СЕГА Е ВРЕМЕ ДА ГО ЗАДАДЕМЕ КЛУЧНИОТ УДАР КОЈ ЌЕ ГО НИЧКОСА ЅВЕРОТ“
Морам да споменам дека иако германскиот народ нема историја на пружање отпор, сепак потенцијалот го гледам во студентите, во работничката класа, во мигрантите, во земјоделците (кои организираа еден од најголемите протести во Германија), како и во музиката и уметноста како форми на отпор и имагинација. Сега е време да го зададеме клучниот удар што ќе го ничкоса Ѕверот!
Iva Galevska (ata/ato) është një artist*e, muzikant*e dhe aktivist*e që jeton në Berlin (ajo përdor yllin (*) në kontekstin e identitetit të saj ndërsektorial, jobinar). Me Iva diskutojmë situatën politike dhe ekonomike në Gjermani, veçanërisht pas zgjedhjeve parlamentare, represionin shtetëror ndaj aktivistëve pro-palestinezë, armatimin e shtuar të shtetit gjerman, por edhe format e organizimit dhe rezistencës së punëtorëve dhe studentëve ndaj këtyre fenomeneve.
Xhejlan Veliu: Iva, ti prej kohësh jeton në Gjermani. Që në fillim jam kurioze, çfarë ishte kyç për vendimin tënd për t’u larguar nga Maqedonia dhe a i ndjek zhvillimet shoqëro-politike këtu?
Iva Galevska: Fillimisht të falënderoj shumë për ftesën për intervistë. Kur më pyesin se ku jetoj, përgjigja ime gjithmonë është: jetoj në Berlin. Unë nuk identifikohem me Gjermaninë, por me Berlinin si qytet. Unë u largova nga Shkupi në vitin 2014 dhe arsyeja ishte gjendja e keqe scio-ekonomike dhe politike. Vitet e mia të njëzeta i kalova gjatë regjimit të Gruevskit, dhe një pjesë të mirë të asaj kohe e kalova në rrugë, në protesta, si aktivist*e dhe luftëtar*e për të drejtat e njeriut.
“MË TËRHOQËN ARTI, MUZIKA, MIQËSIA DHE FRYMA E REZISTENCËS”
Më pas vendosa që nuk shoh të ardhme në Maqedoni dhe u shpërngula në Berlin, ku më tërhoqi arti, muzika, miqësia dhe fryma e rezistencës. Unë i ndjek ngjarjet në Maqedoni dhe si person jobinar, jam veçanërisht e interesuar për përparim në aspektin e të drejtave njerëzore dhe në atë kontekst, edhe gjinore. Duke bërë këtë intervistë, mësova për tragjedinë e tmerrshme në Koçan. Dua të shpreh ngushëllimet më të thella për viktimat dhe familjet e të ndjerëve. Shpresoj se kjo ngjarje do t’i mobilizojë njerëzit që t’i kundërvihen sistemit të korruptuar që neglizhon jetën dhe vret qytetarët e vet. Unë shoh një potencial të jashtëzakonshëm për organizim dhe solidaritet me protestat e qytetarëve në Serbi, qëllimi i të cilave për ndryshim sistemik është i njëjtë me atë për të cilin po përpiqen qytetarët e Maqedonisë.
Xhejlan Veliu: Para ca kohe, në Gjermani u mbajtën zgjedhjet parlamentare. Si e vlerëson rezultatin e zgjedhjeve? A e shprehën disponimin e popullit, dhe çfarë ishte vendimtare për votuesit?
Iva Galevska: Nëse shikojmë hartën se cilat parti fituan zgjedhjet parlamentare në Gjermani, do të shohim se Gjermania perëndimore votoi për CDU/CSU (partitë Demokristiane), ndërsa Gjermania Lindore votoi për të djathtën ekstreme të udhëhequr nga AfD. Nga ky rezultat mund të shohim se Gjermania asnjëherë nuk u bashkua në të vërtetë pas rënies së murit – përkundrazi, kjo paraqet një pamje të një shoqërie të polarizuar. Gjithashtu mund të argumentojmë se Gjermania nuk u denazizua kurrë, pasi AfD-ja fashiste pati rezultatin historikisht më të fortë për një parti nacionaliste që nga Lufta e Dytë Botërore. Ky rezultat nuk ishte aspak befasues, duke pasur parasysh klimën e represionit në Gjermani në lidhje me Palestinën, dhe ndjenjën e përgjithshme anti-migrante. Praktikisht, qytetarëve iu dha “zgjedhja” për të votuar për vasalët neoliberalë të kompleksit ushtarak-industrial – SPD (Partia Social Demokrate) dhe të Gjelbërit (die Grüne) ose për kursimet konservatore ekonomike dhe erozionin social (kursimin) e partive Demokristiane. Për këtë kontribon edhe fakti se programi kryesor i pothuajse të gjitha partive, përfshirë CDU/CSU dhe AfD të krahut të djathtë, bazohej në politika të rrepta anti-migracioni, në të cilat deportimet, heqja e azilit dhe kriminalizimi i migrantëve janë thelbësore.
“PËRCAKTUESE PËR NUMRIN MË TË MADH TË VOTUESVE ISHTE POLITIKA ANTIMIGRANTE”
Gjermania po i instrumentalizon emigrantët si problemin kryesor për shkak të situatës politike dhe rënies së ekonomisë në vend. Kështu që unë do të konkludoja se faktori vendimtar për shumicën e votuesve (gjermanë) ishte politika (anti)migracioni. Megjithatë ajo që jep shpresë, është se mandat të drejtpërdrejtë në parlament fitoi e majta, partia Die Linke, e cila angazhohet në zgjidhjen e pabarazisë sociale, si dhe politikave sociale më gjithëpërfshirëse në përgjithësi. Këtu dua të përmend gjithashtu se një sfidë e madhe për partitë e vogla në Gjermani është ligji për hyrjen në parlament (Bundestag), i cili kërkon mbledhjen e 2000 nënshkrimeve në çdo shtet federal. Ky është një synim shumë ambicioz për partitë e vogla, siç është MERA 25, të cilat edhe pse mblodhën numrin e duhur të firmave, fatkeqësisht nuk arritën të hyjnë në Bundestag për shkak të numrit të ulët të votave. Kësaj do të i shtoja edhe atë se një numër i madh i emigrantëve në Gjermani nuk mund të votojnë sepse nuk posedojnë pasaportë gjermane. Pra, rezultati i zgjedhjeve reflekton kryesisht ndjenjën e popullit gjerman.
Xhejlan Veliu: Çfarë është gjendja ekonomike dhe standardi i jetesës së punëtorëve gjermanë? A janë të organizuara në sindikata apo në ndonjë formë tjetër të luftës aktive punëtore?
Iva Galevska: Gjendja ekonomike e klasës punëtore në Gjermani nuk është e mirë. Ajo që theksova në përgjigjen e mëparshme, dhe do ta përsëris sërish, është se Gjermania ndjek politika përçarëse në lidhje me emigrantët për të maskuar problemin e situatës së pasigurt të klasës punëtore dhe për të parandaluar mobilizimin dhe shoqërimin më të madh. Punëtorët janë të organizuar në Konfederatën Gjermane të Sindikatave (Deutscher Gewerkschaftsbund – DGB). Ekzistojnë tetë sindikata të ndryshme që mbulojnë sektorë të shumtë të industrisë gjermane, shërbimet publike si policia, transporti publik, arsimi i lartë, etj.
“SHTETI SHNDRON FABRIKAT E AUTOMOBILEVE NE FABRIKA TË PRODHIMIT TË ARMËVE”
Aktualisht, shteti dëshiron të shndërrojë disa nga fabrikat e automobilave në Gjermani, ku ka një përqendrim të madh të punëtorëve dhe sindikatave (p.sh. Volkswagen), në fabrika të prodhimit të armëve. Ndërsa po shkruaj këtë, parlamenti gjerman po voton për ndryshimet kushtetuese për të parashikuar shpenzime të pakufizuara në qëllime ushtarake. Gjysmë trilion euro për armë, dhe zero për transportin publik, kulturën, shkollat, spitalet… Atë që dëshmoj është se ka një organizim të klasës punëtore jashtë sindikatave, dhe këtë e shoh kur marr pjesë në protesta për Palestinën. Ne jemi të gjithë të bashkuar në këto protesta – punëtorë, studentë, LGBTQIA+, punonjëse të seksit, Jugu Global dhe lëvizjet antikoloniale për Kongon, Sudanin, Kashmirin, etj. Sistemi e sheh solidaritetin tonë si kërcënim dhe pikërisht për këtë ka kaq shumë represion nga aparati shtetëror.
Xhejlan Veliu: Cili është qëndrimi i shtetit dhe shoqërisë gjermane ndaj emigrantëve nga Ballkani apo Lindja e Mesme? Cilat janë kushtet e punës dhe të jetesës së migrantëve (ekonomikë)?
Iva Galevska: Në Gjermani, migrantët janë The Other (Tjetri, Tjetra), pra një term që përshkruan cilësitë ose karakteristikat e individëve ose grupeve që janë jashtë normës dominuese shoqërore. Këtu përfshihen dallimet në bazë të racës, përkatësisë etnike, gjinisë, orientimit seksual, fesë ose treguesve të tjerë të identitetit social. Procesi i Tjetërsisë përfshin etiketimin dhe përcaktimin e individëve ose grupeve si “Tjetri”, shpesh në mënyra që përforcojnë çekuilibrat e pushtetit dhe çojnë në margjinalizim, përjashtim dhe diskriminim. Ky proces është shumë i dukshëm, veçanërisht ndaj emigrantëve nga Ballkani dhe vendet nga kontinenti afrikan, si dhe nga Lindja e Mesme. BIPoC (Black, Brown, Indigenous, People of Color) në veçanti janë të ekspozuar ndaj racizmit, islamofobisë dhe diskriminimit. Rregullat e vizave janë të ndërlikuara, burokratike dhe të lidhura me statusin e punës.
“KAPITALIZMI JU JEP PUSHTET PRONARËVE DHE SHTETIT TË I EKSPLOATOJNË MIGRANTËT DHE PUNËTORËT”
Nëse humbisni punën në Gjermani, ju humbisni automatikisht të drejtën e qëndrimit. Kjo strukturë kapitaliste u jep punëdhënësve dhe shtetit fuqinë për të shfrytëzuar punëtorët migrantë dhe për t’i mbajtur ata në frikë të vazhdueshme ekzistenciale, a kështu edhe nën kontroll. Më tej do të përmendja se për shkak të ndjenjës së madhe antimigrante dhe racizmit, si dhe çmimeve të larta të qirave në qytete, punëtorët me prejardhje migrante kanë vështirësi për të gjetur strehim. Edhe pse ne i paguajmë taksat ndaj shtetit, nuk mund të votojmë në zgjedhje nëse nuk kemi pasaportë gjermane (procedura për marrjen e së cilës mund të zgjasë më shumë se dy vjet nga momenti i aplikimit).
Xhejlan Veliu: Viti i kaluar u shënua nga protesta studentore në mbarë botën në mbështetje të popullit palestinez. Cili ishte reagimi i shtetit gjerman ndaj organizimit të studentëve për këtë çështje?
Iva Galevska: Nëse jeni në rrjetet sociale, do të vini re se çdo protestë (jo e dhunshme!) pro Palestinës pasohet nga dhunë brutale nga policia gjermane.
“STAATSRÄSON ËSHTË ARSYETIMI I QEVERISË PËR FITIMIN QË KA NGA SHITJA E ARMËVE IZRAELIT”
Gjermania ka një politikë publike të quajtur “Staatsräson”, (në anglisht: Reason of State), e cila thotë se Gjermania do të mbështesë Izraelin me çdo kusht për shkak të gjenocidit kundër hebrenjve gjatë Holokaustit. Staatsräson është një term i krijuar nga Angela Merkel kur ishte kancelare dhe pranohet nga pothuajse të gjitha partitë gjermane. Nëse shikojmë më thellë – Staatsräson është justifikimi i përsosur për qeverinë që të përfitojë nga armët që i shet Izraelit. Staatsräson është një konstrukt sionist që etiketon çdo kritikë ndaj Izraelit si antisemite. Lëvizja studentore ka qenë veçanërisht e shtypur – vitin e kaluar studentët pushtuan disa fakultete në Berlin, nga të cilat ata u përjashtuan dhe u arrestuan nga policia pasi u informuan nga rektorët e universiteteve. U miratuan ligje që do të ndalonin organizimin e studentëve dhe do të përjashtonin studentët në rast solidariteti me Palestinën. Edhe vizita e Francesca Albanese, Raportuese e posaçme e OKB-së për Palestinën, që duhej të bëhej në Freie Universität në Berlin, u ndalua nga shteti (edhe pse universitetet supozohen të jenë struktura autonome!) dhe organizatorët duhej të gjenin një vend të ri. Nëse marrim rastin e Mahmud Halilit, studentit dhe aktivistit palestinez në Universitetin e Kolumbisë, i cili u arrestua pa arsye nga ICE i SHBA-së dhe që u kërcënua me dëbim, mendoj se kjo është një tendencë drejt së cilës po përpiqet edhe Gjermania.
Xhejlan Veliu: A ka perspektiva më të mira për ndryshime shoqëro-politike në Gjermani, përmes organizimit dhe veprimit punëtor dhe përparimtar të të rinjve?
Iva Galevska: Këtu do të flisja konkretisht për Berlinin – patjetër! Unë shoh potencial të veçantë në solidaritetin ndërsektorial.
Interseksionaliteti (intersectionality; një term i krijuar nga avokatja amerikane e të drejtave të njeriut Kimberlé Crenshaw) është një teori e mbivendosjes së identiteteve shoqërore për shkak të të cilave na diskriminojnë, por që mund të shërbejnë si burim fuqie për organizimin kolektiv.
“TANI ËSHTË KOHA PËR TË DHËNË GODITJEN VENDIMTARE QË DO TË SHKATËROJË BISHËN”
Më duhet të përmend se megjithëse populli gjerman nuk ka një histori rezistence, unë ende shoh potencialin tek studentët, në klasën punëtore, te emigrantët, te fermerët (të cilët organizuan një nga protestat më të mëdha në Gjermani), si dhe në muzikë dhe art si forma rezistence dhe imagjinate. Tani është koha për të dhënë goditjen vendimtare që do të shkatërrojë Bishën!
