Општина Делчево се наоѓа во источниот дел на Македонија. Општината до 1950 година се нарекувала Царево Село, а името го носи уште од средновековието, односно од времето на Цар Душан (1347-1350 година).
Денес Делчево е дом на околу 10,000 жители, од кои околу 50-60% се резидентно население, а остатокот имаат мигрирано кон поголемте градови или во соседна Бугарија.
Додека ја правев оваа фоторепортажа низ централното градско јадро забележав траги од впечатлива архитектура, која потсетува на еклектичната и неоренесансна архитектура. За жал, никој од жителите на кои наидов, а главно беа постари лица, немаа информации за тоа кој и кога ги градел овие објекти, со исклучок на еден од објектите на кој стоеше годината на градење. Интересен е фактот што во самото градско централно јадро наидуваме и на карактеристична селска архитектура (штали), која е на само 100-на метри од т.н. аристократски зданија, што ни укажува дека Делчево истовремено го носи духот на модерното, но и традиционалното селско градежништво.
Komuna e Dellçevës gjendet në pjesën lindore të Maqedonisë. Komuna deri në vitin 1950 quhej Carevo Selo, dhe emrin e ka marrë që në mesjetë, pra nga koha e mbretit Dushan (1347-1350).
Sot në Dellçevë jetojnë rreth 10.000 banorë, nga të cilët rreth 50-60% janë banorë rezident, ndërsa pjesa tjetër kanë migruar në qytetet më të mëdha ose në Bullgarinë fqinje.
Gjatë realizimit të këtij fotoreportazhi përmes bërthamës qendrore të qytetit, vura re gjurmë të arkitekturës mbresëlënëse, që të kujtojnë arkitekturën eklektike dhe neo-rilindëse. Fatkeqësisht, asnjë nga banorët që kem hasur, kryesisht të moshuar, nuk ka pasur informacion se kush, dhe kur i ka ndërtuar këto objekte, me përjashtim të njërit prej objekteve që kishte të shkruar vitin e ndërtimit. Është interesant fakti se në bërthamën qendrore të qytetit hasim arkitekturë karakteristike të fshatit (stallat), e cila është vetëm 100 metra nga e ashtuquajtura ndërtesa aristokratike, gjë që na tregon se Dellçeva mbart njëkohësisht frymën e ndërtimit modern, por edhe tradicional të fshatit.
Во централното градско подрачје се наоѓа и спомен обележје на паднатите борци од втората светска војна, како и спомен плоча за храброста и истрајноста на истокот за време на Бугарската окупација.
Në zonën qendrore të qytetit ndodhet edhe një memorial për luftëtarët e rënë të Luftës së Dytë Botërore, si dhe një pllakë përkujtimore për guximin dhe këmbënguljen e Lindjes gjatë pushtimit bullgar.
Еден од позначајните спомен обележја на Делчево е центарот за култура Никола Јонков Вапцаров, кој е изграден за време на СФРЈ, што не тера да помислиме дека Делчево е целосно заборавен град, бидејќи во сите делови од градот наидуваме на обележја кои се од средината и последните децении на минатиот век.
Një nga monumentet më domethënëse të Dellçevës, është qendra e kulturës Nikolla Jonkov Vapcsarov, e cila është ndërtuar në kohën e RSFJ-së, gjë që na bën të mendojmë se Dellçeva është një qytet krejtësisht i harruar, sepse në të gjitha pjesët e qytetit hasim monumente që janë nga mesi dhe dekadat e fundit të shekullit të kaluar.
Главно спомен обележје на градот е споменикот на Гоце Делчев, кој се наоѓа во паркот Гоце Делчев, во непосредна близина на Соборниот храм св. Наум Охридски, кој е изграден околу 1950 година, кога се носи одлука градот да се преименува од Царево Село во Делчево.
Monumenti kryesor i qytetit është monumenti Goce Dellçev, i cili ndodhet në parkun Goce Dellçev, në afërsi të Katedrales së Shën Naum Ohridski, i cili u ndërtua rreth vitit 1950, kur u mor vendimi për riemërtimin e qytetit nga Carevo Selo në Dellçevë.
Значајните културни обележја и споменици се целосно маргинализирани и оставени на заборав на времето, без било каков третман од страна на компетентни институции. Градот главно опстојува од текстилната индустрија и земјоделие, барем кога станува збор за населението кое сеуште живее во градот и околните села.
Градот изобилува со неверојатни туристички капацитети, на само неколку километри се наоѓа доцноантичката тврдина Армонија, одмаралиштето Голак, пештерата Коњска дупка, велосипедска патека по падините на Пијанец и друго. Овие капацитети за жал се целосно неискористени, а градот тоне во економска инфлација и од ден во ден се задлабочува во криза која ја стимулира белата чума – иселувањето.
Monumentet dhe përmendoret e rëndësishme kulturore, janë tërësisht të margjinalizuara dhe të lënë në harresë të kohës, pa asnjë trajtim nga institucionet kompetente. Qyteti mbijeton kryesisht nga industria e tekstilit dhe bujqësia, të paktën kur bëhet fjalë për popullsinë që ende jeton në qytet dhe fshatrat përreth.
Qyteti është i mbushur me objekte të mahnitshme turistike, vetëm pak kilometra larg është kalaja antike e vonë e Armonisë, pushimorja Gollak, shpella Konjska dupka, një shteg për biçikleta përgjatë shpateve të Pijanecit etj. Këto objekte fatkeqësisht janë krejtësisht të papërdorura, dhe qyteti po zhytet në inflacion ekonomik, dhe dita-ditës po thellohet në një krizë që stimulon murtajën e bardhë – shpërnguljen.
Даниел Ѓорѓевски
Даниел Ѓорѓевски е роден во 1992 година во Гостивар каде завршува основно и средно образование. Академски студии завршува на филозофскиот факултет во Скопје на катедрата за историја на уметноста и археологија каде се стекнува со звање археолог. Автор е на три монографии, 8 научни трудови и повеќе од 30 колумни и анализи. Активно работи на проблеми поврзани со културата и заштитата на културното наследство.
Daniell Gjorgjevski
Daniell Gjorgjevski ka lindur në vitin 1992 në Gostivar, ku ka kryer arsimin fillor dhe të mesëm. Studimet akademike i kreu në Fakultetin Filozofik në Shkup në Departamentin e Historisë së Artit dhe Arkeologjisë ku fitoi titullin arkeolog. Ai është autor i tre monografive, 8 punimeve shkencore dhe më shumë se 30 kolonave dhe analizave. Punon në mënyrë aktive për problemet që lidhen me kulturën dhe mbrojtjen e trashëgimisë kulturore.
