Овој петок во Социјалниот центар Дуња не дружеа другарите од Социјалниот центар Комуна од Приштина, за да ни ги презентираат нивната програма, идеи и водечки мисли со кои го организираат годишниот Balkan Anarchist Bookfair (BAB) кој ќе се одржи во Приштина од 05 до 07 јули оваа година.
BAB постои од 2003 година. Тоа е саем на книги со анархистичка материја кој за прв пат се одржал во Љубљана, Словенија. Саемот настанал преку писмата на балканските анархистите, кои ги праќале пред околу 20 години и кои поттикнале голема дискусија за анархизмот на Балканот. BAB го организираат локални анархистички групи кои се дел од Balkan Solidarity Network, кои преку нивната лабаво-организирана мрежа формираат платформа за разменување на книги, но и за споделување на искуства и мисли. Токму тоа е главната цел на секој BAB – годишен саем кој секоја година ротира низ различни градови од поранешните југословенски земји, целејќи да поттикне дискусија помеѓу анархистите од регионот.
Историски, анархијата и нејзините деца на Балканот се многу непопуларни. Се уште денес низ светот, а особено на нашето тло, анархијата се изедначува со хаос, насилство и хедонистичко уништување. Така што, анархистички саем на книгата, навистина изгледа како намерна иронија. „Ние не сме насилници, прочитајте ни ги книгите“, ни велат анархистите.
Што се’ содржи еден BAB?
Книги – анархистичка материја содржана не во оружје и болка, туку во едукативни печатени дела. Книгите се изданија од неколку издавачки куќи, но и од независни печатници кои нудат памфлети/ зинови, свои издадени книги и преводи на интересни и корисни текстови од светот. Пример за тоа е и книгата Literatura Anarkiste (албански јазик), чија идеја започнала на еден BAB. Со години се обмислувала нејзината материја, била заборавена и конечно сега и издаена. Literature Anarkiste e вистинско дете на Balkan Anarchist Bookfair.
Говорење – на BAB секоја година се одржуваат различни панел дискусии и конференции на кои се зборува за актуелни социо-економски теми од балканот. Оваа година, водечките топ теми во Приштина ќе бидат анти-национализмот во поврзаност со анти-военоста, феминизмот, емиграцијата и самото постоење на социјалните центри како Дуња и Комуна.
Организациски состаноци – одличен ефект од BAB е фактот што најразлични локални групи од целиот Балкан на еден викенд се собираат на исто место и се случува голема размена на знаења. Се дискутираат настаните од изминатата година, новините, проблеми и воопшто за тоа каква е политичката атмосфера во регионот.
Зошто во Приштина?
Оваа година за прв пат во историјата на BAB тој ќе се одржи во Приштина, Косово. Како што истакна еден од другарите, до оваа година, во Балканските „локалитети“ каде доминантно се зборува албански јазик анархистичкото движење било „црна дупка“. „Нас [анархистите] не’ гледаат во две својства: егзотични луѓе што се обидуваат да прават некаква политика и како албанци. Погледот кон луѓето од Косово е од аспект на расизам и егзотицизам. Затоа е особено важно на овој BAB ние да покажеме кои сме и што ние всушност правиме и дека навистина имаме нешто да ги научиме анархистите од Балканот, а не само обратно, тие нам нешто да не’ учат.“
Дополнително на ова Косово е НАТО база, регион со голема концентрација на вооружени сили. Постојаните воени тензии се очигедни, особено во последните пост-ковид години каде моментално покрај целата граница, Србија има поставено 48 воени бази. „Постојано е присутен гласот на војната, опасноста од војна постојано ни виси над глава и секојдневно ги гледаме игрите на војна. Така што нашето искуство малку се разликува од искуството на другите анархисти од поранешна Југославија.“
BAB е спектакл
BAB е, и треба да биде спектакл. „Мора да излеземе надвор од кругот на медиумите. Мора да пуштиме корени”. Всушност се зборува за пуштање корења во целиот регион, да се вратиме на „старомодниот“ начин на ширење и дознавање новости – преку маалски муабети. Медиумите се купени, новинарството е пропагандно и нема излегување од таа замка.
Целта на BAB во оваа сфера е анархистичките групи низ Балканот „да ги имаат информациите пред нешто да се случи, пред државата и медиумите”.
Како да се вклучиш во BAB 2024?
Дојди на BAB во Приштина. Ќе се одржи во Термокис центарот на 5-7 јули.
Донеси книга
Учествувај во некоја презентација. Ако си дел од социјален центарн или анархистичка организација подиумот е твој
Волонтирај. Учестввај преку помагање во деновите непосредно пред и по BAB. За повеќе информации кликни тука.
Këtë të premte, në Qendrën Sociale Dunja na shoqëruan shok nga Qendra Sociale Komuna nga Prishtina për të prezantuar programin e tyre, idetë dhe mendimet kryesore me të cilat organizojnë Panairin vjetor Ballkanik Anarkist të Librit (BAB) i cili këtë vit do të mbahet në Prishtinë nga 5 deri më 7 korrik.
BAB ekziston që nga viti 2003. Është një panair libri me temë anarkiste që për herë të parë u mbajt në Lubjanë të Sllovenisë. Panairi u krijua përmes letrave të anarkistëve ballkanikë, të cilat ata i dërgonin rreth 20 vjet më parë, dhe që nxitën një diskutim të madh për anarkizmin në Ballkan. BAB organizohet nga grupe anarkiste lokale që janë pjesë e Rrjetit Ballkanik të Solidaritetit, të cilët përmes rrjetit të tyre të organizuar, lirshëm formojnë një platformë për shkëmbimin e librave, por edhe për shkëmbimin e përvojave dhe mendimeve. Ky është pikërisht qëllimi kryesor i çdo BAB – një panair vjetor që rrotullohet çdo vit nëpër qytete të ndryshme të vendeve të ish-Jugosllavisë, duke synuar të nxisë diskutimin midis anarkistëve nga rajoni.
Historikisht, anarkia dhe fëmijët e saj janë shumë të papëlqyeshëm në Ballkan. Edhe sot në mbarë botën, e veçanërisht në tokën tonë, anarkia barazohet me kaosin, dhunën dhe shkatërrimin hedonist. Pra, një panair libri anarkist, duket vërtet si një ironi e qëllimshme. “Ne nuk jemi ngacmues, lexoni librat tanë”, na thonë anarkistët.
Çfarë përmban një BAB?
Libra – çështje anarkiste që nuk përmbahet me armë dhe dhimbje, por në vepra të shtypura edukative. Librat janë botuar nga disa shtëpi botuese, por edhe nga shtypshkronja të pavarura që ofrojnë pamflete/zinë, libra që kanë botuar vetë dhe përkthime të teksteve interesante dhe të dobishme nga e gjithë bota. Një shembull i kësaj është libri Literatura Anarkiste (në gjuhën shqipe), ideja e të cilit filloi në një BAB. Për vite me radhë çështja e saj u konsiderua, u harrua dhe më në fund tani është botuar. Literatura Anarkiste është një fëmijë i vërtetë i Panairit të Librit Anarkist Ballkanik.
Diskutime – në BAB çdo vit mbahen panele dhe konferenca të ndryshme ku diskutohen tema aktuale socio-ekonomike nga Ballkani. Këtë vit, top temat kryesore në Prishtinë do të jenë antinacionalizmi në lidhje me anti-ushtarakun, feminizmi, emigracioni dhe vetë ekzistenca e qendrave sociale si Dunja dhe Komuna.
Takime organizative – një efekt i shkëlqyeshëm i BAB është fakti që grupe të ndryshme lokale nga i gjithë Ballkani mblidhen në të njëjtin vend në një fundjavë dhe bëhet një shkëmbim i madh njohurish. Diskutohen ngjarjet e vitit të kaluar, të rejat, problemet, dhe në përgjithësi si është atmosfera politike në rajon.
Pse në Prishtinë?
Këtë vit për herë të parë në historinë e BAB, aido të mbahet në Prishtinë të Kosovës. Siç theksoi një nga shokët, deri në këtë vit, në “lokalitetet” ballkanike ku flitet kryesisht gjuha shqipe, lëvizja anarkiste ishte një “vrimë e zezë”. “Ne [anarkistët] na shohim në dy mënyra: njerëz ekzotikë që përpiqen të bëjnë një lloj politike, dhe shqiptarë. Pikëpamja ndaj popullit të Kosovës është nga aspekti i racizmit dhe ekzotizmit. Prandaj është veçanërisht e rëndësishme, që në këtë BAB të tregojmë se kush jemi, dhe çfarë në të vërtetë bëjmë, dhe se vërtet kemi diçka për t’u mësuar anarkistëve nga Ballkani, dhe jo vetëm anasjelltas, që ata të na mësojnë diçka”.
Përveç kësaj, Kosova është edhe një bazë e NATO-s, një rajon me përqendrim të madh të forcave të armatosura. Tensionet e vazhdueshme ushtarake janë evidente, veçanërisht në vitet e fundit pas COVID-19 ku Serbia aktualisht ka 48 baza ushtarake përgjatë gjithë kufirit. “Zëri i luftës është gjithmonë prezent, rreziku i luftës është vazhdimisht mbi kokën tonë, dhe lojërat e luftës i shohim çdo ditë. Pra, përvoja jonë është pak më ndryshe nga përvoja e anarkistëve të tjerë nga ish-Jugosllavia”.
BAB është një spektakël
BAB është, dhe duhet të jetë spektakël. “Duhet të dalim nga rrethi i mediave. Duhet të lëshojmë rrënjë”. Në fakt, flitet për lëshimin e rrënjëve në të gjithë rajonin, të kthehemi në mënyrën e “vjetër” të përhapjes dhe zbulimit të lajmeve – përmes muhabeteve në lagje. Media është blerë, gazetaria është propagandë dhe nuk ka rrugëdalje nga ai kurth.
Qëllimi i BAB në këtë sferë është që grupet anarkiste në të gjithë Ballkanin “të kenë informacion para se të ndodhë ndonjë gjë, para shtetit dhe mediave”.
Si të kyçeni në BAB 2024?
Ejani në BAB në Prishtinë. Ai do të mbahet në Qendrën Thermokis në datat 5-7 korrik.
Sillni një libër
Merrni pjesë në ndonjë prezantim. Nëse jeni pjesë e një qendre sociale ose një organizate anarkiste, podiumi është i juaji
Vollonto. Merrni pjesë duke ndihmuar, në ditët menjëherë para dhe pas BAB. Për më shumë informacion klikoni këtu.
Делфина Тодорчевска
Редакцијата на „Гласни идеи“ не нужно се согласува со ставовите изразени во колумната.
Делфина Тодорчевска е родена во Скопје 2001 година. Таа дипломира на Правниот Факултет при УКИМ во 2023 година, по што ги продолжува мастер студиите на смерот по Финансово право на истиот факултет.
Delfina Todorçevska
Redaktorët e Ide të zëshme nuk pajtohen domosdoshmërisht me pikëpamjet e shprehura në kollumnë.
Delfina Todorçevska ka lindur në Shkup në vitin 2001. Ajo ka diplomuar në Fakultetin Juridik në UKIM në vitin 2023, pas së cilës vazhdon studimet master në fushën e Drejtësisë Financiare në të njëjtin fakultet.
