На 20.08.2022 година се одржа музички настан во Социјалниот центар „Дуња“ со наслов „(Не)познати социјални песни“, а организатори на настанот беа „Социјалистичка зора“ и колективот на С.Ц. „Дуња“. Настанот имаше една цел: воочување на стихови од познати песни кои во себе носат социјални, класни и политички зборови и мисли, на кои не сме им го посветиле вниманието што го заслужуваат.
Откако на социјалните мрежи беше објавена најавата за „(Не)познати социјални песни“, се побара од сите оние кои знаат некоја песна од овој тип, истата да ја објават на фејсбук страната на настанот. Притоа, од личноста што ја објавила песната беше побарано објаснување, во неколку реченици, околу значењето на истата и пораката која што таа ја пренесува.
Во саботата вечерта, во дворчето на „Дуња“, колективот на социјалниот центар, заедно со членовите на „Социјалистичка зора“ организираа простор за присутните да си седнат, да имаат можност да разговараат меѓу себе, а во исто време на големо платно и да ги проследат песните и нивните музички видеа. Програмата беше водена од страна на член на „Социјалистичка зора“, кој пушташе песни со претходна најава, кажуваше кој ја одбрал песната и каква порака пренесува. Песните, исто така, беа поделени во повеќе категории во однос на содржината: „Слики“ на сиромаштијата – печалбарство, анитвоени / мировни, песни за распадот на Социјалистичка Југославија, „Слики“ од денешното дистописко општество, активизам, подобро општество е можно, слободарски песни – антифашистички и антиколонијални и „Ветената“ земја. Сето тоа потсетуваше на радио програма, начин на слушање музика кој полека станува заборавен поради денешните модерни средства што нудат постојана достапност до било која песна во било кој момент.
Една работа, што настанот најмногу ја истакна, е големиот број на песни кои ги опеваат проблемите на денешницата. Како што беше спомнато претходно во категориите, темите се простираа од сиромаштија, ужасите на војните, моќта на властодршците, дискриминација, расизам, сексизам, лажните ветувања на капитализмот, до опевање на тешкиот живот на робовите во САД, распадот на Југославија, приватизацијата и политичките партии во Северна Македонија. Темите покажуваат дека песните беа од различно потекло, на различни јазици, како од и различни музички жанрови. Ова пак покажува дека борбата на работниците не познава граници и дека сите луѓе од Европа, до Америка или Африка, се соочуваат со истите проблеми кои ги создаваат капитализмот и империјализмот. Тешкото секојдневие на работничката класа, се разбира, ги инспирира бројните уметници ширум светот да творат на тие теми. Музичките жанрови не се граници за овие мотиви, па така во предлозите се најдоа песни од Елвис Присли, Тупак, Нина Симоне, Бон Џови, Балашевиќ, Рамбо Амадеус, Бернејс Пропаганда, Мајкл Џексон, Кејти Пери, Констракта, Хладно пиво и уште многу други.
Во текот на вечерта често се гледаше изненадување од страна на присутните, кога беше пуштена некоја песна која толку често сме ја слушале, а всушност никогаш подлабоко не сме ѝ го анализирале текстот. Тоа укажува на уште една многу важна работа, а тоа е брзината со која консумираме песни, како и девалвацијата на самиот чин на слушање музика поради достапноста на музика која ја имаме денес. Музика слушаме кога ќе излеземе во некое кафуле, кога се возиме во автобус или кола, кога работиме нешто дома, кога сакаме да се забавуваме… Но самото тоа ставање на музиката во втор план, односно како нешто што е тука само за пополнување на тишината, додека нашето внимание е врз работата или врз нешто друго што ни го опфаќа примарниот фокус, придонесува кон целосното невнимание спрема музичките дела како уметнички творби, а воедно и невнимание спрема текстовите. Ова однесување, се разбира, е поради сите електрични апарати и апликации кои ги имаме постојано на дофат, но и поради брзиот начин на живот кој ни се наметнува. Забораваме дека дел од добробитието и живеењето на исполнет живот, некогаш вклучува паузирање од она што го работиме и уживање во светот околу нас. Уживањето во уметноста треба да вклучува целосно фокусирање врз уметничкото дело а не само ноншалантно „поминување“ низ песните. Затоа овој настан придонесе кон тоа присутните да го насочат своето внимание кон избраните стихови и да го ценат она што авторот сакал да го каже. Ваквите стихови може да ни ја зголемат борбеноста, да ги мобилизираат луѓето во некакво движење, да нè натераат да воочиме одредени проблеми, или едноставно, само да најдеме утеха во зборовите кои ни покажуваат дека ние не сме единствените жртви на баналноста што потекнува од живеењето во систем што угнетува.
Ваквите настани претставуваат можност за културно збогатување, но и за поминување на слободното време со луѓе кои споделуваат слични светогледи или пак можност за проширување на сопствените социјални кругови. Па така, меѓу останатото, дворчето на „Дуња“, уште еднаш беше простор за дружба, разменување на мислења и отворање на дискусии за важни теми.
Учесниците покажаа задоволство од целокупниот настан. Еден од присутните го искажа своето мислење што вклучуваше пофални зборови, но исто така кажа дека според него би било убаво и доколку настанот бил повеќе интерактивен, односно би имало можност за присутните во моментот да пуштаат песни од избор и самите да го објаснат изборот на песна. Тоа останува како предлог кој може да се разгледа за наредни настани од овој карактер.
„Дуња“ е простор кој е отворен за различни иницијативи, па секој кој има предлог за некаков настан кој идеолошки се поклопува со вредностите на центарот, слободно може да се обрати до колективот за негово остварување. „Социјалистичка зора“ е марксистичка организација чија што долгорочна цел е воспоставување на социјалистичко општествено уредување. Повеќе и за „Дуња“ и за „Социјалистичка зора“, може да прочитате на нивните фејсбук страници или на веб страната на „Социјалистичка зора“.
Во продолжение може да погледнете слики од настанот, а на нашиот сајт може да погледнете и повеќе текстови и слики околу различни настани кои се случуваат во Социјалниот центар „Дуња“.
До наредно видување во „Дуња“!
Симона Наумоска
Коректура и лектура: Н. Р. Ш.
Më datë 20.08.2022 në Qendrën Sociale “Dunja” u mbajt një aktivitet muzikor me titull “Këngë sociale të (pa)njohura”, ku organizatorë të aktivitetit ishin “Agimi Socialist” dhe kolektivi i Q.S. “Dunja”. Ngjarja kishte një qëllim: të vinte re, tekste të këngëve të njohura që mbartin fjalë e mendime shoqërore, klasore e politike, të cilave nuk i kemi kushtuar vëmendjen që meritojnë.
Pas publikimit të njoftimit për “Këngët sociale të (pa)njohura” në rrjetet sociale, nga të gjithë ata që njohin një këngë të këtij lloji, u kërkuar të njëjtën ta postojnë në faqen e eventit në Facebook. Në të njëjtën kohë, personit që ka publikuar këngën i është kërkuar një shpjegim, me pak fjali, për kuptimin e saj dhe mesazhin që ajo përcjell.
Mbrëmjen e së shtunës, në oborrin e “Dunjës”, kolektivi i qendrës sociale së bashku me anëtarët e “Agimit socialist” organizuan një hapësirë ku të pranishmit të uleshin, të kishin mundësinë të bisedonin me njëri-tjetrin, dhe në të njëjtën kohë, në një ekran të madh të i ndjekin dhe këngët dhe videoklipet e tyre. Programi u drejtua nga një anëtar i “Agimit Socialist”, i cili, me njoftim paraprak luante këngë, i cili tregonte se kush e kishte zgjedhur këngën dhe çfarë mesazhi përcillte ajo. Këngët gjithashtu, për nga përmbajtja ishin ndarë në disa kategori: “Imazhe” të varfërisë – kurbetit, antiluftarake / paqësore, këngë për shembjen e Jugosllavisë Socialiste, “Imazhe” të shoqërisë së sotme distopike, aktivizëm, është e mundshme një shoqëri më e mirë, këngë liridashëse – antifashiste dhe antikolonialiste dhe Toka e “Premtuar”. E tërë ajo përkujtonte një radio program, mënyrë për të dëgjuar muzikë, që dalëngadalë po harrohet për shkak të mjeteve të sotme moderne që ofrojnë akses të vazhdueshëm në çdo këngë në çdo kohë.
Një gjë, që më së shumti në pah vuri eventi, është numri i madh i këngëve që këndojnë për problemet e ditëve të sotme. Siç u përmend më herët në kategoritë, temat shtriheshin nga varfëria, tmerret e luftës, pushteti i atyre në pushtet, diskriminimi, racizmi, seksizmi, premtimet e rreme të kapitalizmit, deri te këndimi i jetës së vështirë të skllevërve në Shtetet e Bashkuara, shpërbërja e Jugosllavisë, privatizimi dhe partitë politike në Maqedoninë e Veriut. Temat tregojnë se këngët ishin me origjinë të ndryshme, në gjuhë të ndryshme dhe nga zhanre të ndryshme muzikore. Kjo nga ana tjetër tregon se lufta e punëtorëve nuk njeh kufij, dhe se të gjithë njerëzit nga Evropa e deri në Amerikë apo Afrikë, përballen me të njëjtat probleme të krijuara nga kapitalizmi dhe imperializmi. Jeta e vështirë e përditshme e klasës punëtore, natyrisht, frymëzon artistë të shumtë në mbarë botën për të krijuar mbi këto tema. Zhanret e muzikës nuk janë kufijtë për këto motive, kështu që sugjerimet përfshijnë këngë nga Elvis Presley, Tupac, Nina Simone, Bon Jovi, Balashević, Rambo Amadeus, Bernays Propaganda, Michael Jackson, Katy Perry, Constructa, Cold Beer dhe shumë të tjerë.
Gjatë mbrëmjes shpesh vëreheshte befasi nga ana e të pranishmëve, kur luheshte ndonjë këngë që e kemi dëgjuar aq shpesh, por në fakt nuk e kemi analizuar asnjëherë më thellë tekstin e saj. Ajo tregon edhe për një tjetër gjë shumë të rëndësishme, që është shpejtësia me të cilën ne i konsumojmë këngët, si dhe zhvlerësimi i vetë aktit të dëgjimit të muzikës për shkak të disponueshmërisë së muzikës që kemi sot. Ne dëgjojmë muzikë kur dalim në ndonjë kafene, kur vozitemi në autobus ose makinë, kur punojmë diçka në shtëpi, kur duam të argëtohemi… Por, vetëm duke e vënë muzikën në sfond, domethënë si diçka, që është vetëm për të mbushur heshtjen, ndërkohë që vëmendja jonë është te vepra, apo te diçka tjetër, që përbën fokusin tonë parësor, e që kontribuon në mos vëmendjen e plotë ndaj veprave muzikore si vepra arti, si dhe mos vëmendjen ndaj teksteve. Kjo sjellje, sigurisht është për shkak të të gjitha pajisjeve dhe aplikacioneve elektrike që vazhdimisht i kemi në dispozicion, por edhe për shkak të stilit të shpejtë të jetesës që na imponohet. Ne harrojmë se një pjesë e të qenit mirë dhe të jetuarit të një jete të plotësuar, ndonjëherë përfshin një pushim nga ajo që e punojmë, dhe të shijojmë botën përreth nesh. Shijimi i artit duhet të përfshijë fokusin e plotë në veprën e artit dhe jo vetëm në mënyrë noshalante “duke kaluar” nëpër këngë. Prandaj, kjo ngjarje kontribuoi që të pranishmit ta drejtonin vëmendjen te vargjet e përzgjedhura, dhe të vlerësonin atë që autori donte të thoshte. Vargje të tilla mund të na rrisin qëndrimin luftarak, të i mobilizojnë njerëzit në ndonjë farë lëvizjeje, të na detyrojnë të perceptojmë probleme të caktuara, ose thjeshtë, të gjejmë ngushëllim në fjalët që na tregojnë, se nuk jemi viktimat e vetme të banalitetit që vjen nga të jetuarit në një mjedis të një sistemi shtypës.
Ngjarjet të tilla paraqesin një mundësi për pasurim kulturor, por edhe për të kaluar kohën e lirë me njerëz që ndajnë botëkuptime të ngjashme, ose mundësi për të zgjeruar rrethet personale sociale. Pra, ndër të tjera, oborri i “Dunjës” ishte edhe një herë hapësirë për miqësi, shkëmbim mendimesh dhe hapje diskutimesh për tema të rëndësishme.
Pjesëmarrësit treguan kënaqësi me ngjarjen e përgjithshme. Njëri prej të pranishmëve e shprehu mendimin e tij, i cili përfshinte fjalë lavdëruese, por gjithashtu tha se sipas tij, do të ishte mirë që eventi të ishte më interaktiv, domethënë të kishte mundësi që të pranishmit të luanin këngë sipas dëshirës së tyre, dhe vetë të shpjegonin përzgjedhjen e këngës. Mbetet si një propozim që mund të konsiderohet për ngjarje të ardhshme të kësaj natyre.
“Dunja” është një hapësirë e hapur për nisma të ndryshme, ndaj, kushdo që ka ndonjë propozim për një event, që ideologjikisht përkon me vlerat e qendrës, mund të kontaktojë lirisht me ekipin për realizimin e tij. “Agimi Socialist” është një organizatë marksiste, qëllimi afatgjatë i së cilës është, vendosja e një rendi shoqëror socialist. Më shumë edhe për “Dunja” edhe për “Agimi Socialist” mund të lexoni në faqet e tyre në Facebook ose në web faqen e “Agimit Socialist“.
Në vazhdim mund të shihni pamje nga manifestimi, ndërsa në faqen tonë mund të shihni më shumë tekste dhe fotografi për ngjarje të ndryshme që zhvillohen në Qendrën Sociale “Dunja”.
Shihemi herën rradhës në “Dunja”!
Simona Naumoska
Korrektimi dhe korrigjimi: N. R. Sh.
Përktheu E.M.
